"Ben Başaramıyorsam Sen de Başaramazsın": Yengeç Sepeti Sendromu (Crab Mentality)

 

Eğer bir kovanın içerisine bir miktarda su koyarsanız ve bir tane de yengeç atarsanız o yengeç kovanın dışarısına çıkmak için mücadele edip durur. Çırpınır, mücadele eder bir şekilde yolunu bulur ve o kovanın dışarısına çıkabilir. Ama eğer kovanın içerisine birden çok yengeç koyarsanız, 5 tane, 10 tane, 20 tane bir sürü yengeç koyarsanız yengeçlerden bir tanesi kovanın dışına çıkmak istediği zaman ne olur biliyor musunuz? Kovanın içerisinde kalan diğer yengeçler o yengecin çıkmasını engellemeye çalışır.

Mücadele eden yengeci orasından burasından çekiştirip tekrar kovanın içerisine sokmaya çalışırlar ve eğer kovanın içerisinde birden fazla yengeç varsa yengeçlerin hiç bir tanesi kovanın dışına çıkamazlar, işte bu duruma yengeç sepeti teorisi denilmektedir. Bazen içinde bulunduğumuz çevre eğer çok güvendiğiniz arkadaşlarınız aileniz sizin aslında iyiliğinizi istiyor gibi gözükse de size zarar veriyor olabilir. Çevrenizi değiştirmedikten sonra tek başınıza karar alabilmeniz kendinize inanmanız güvenmeniz mümkün değildir.

Kendiniz için iyi bir şeyler yapabiliyor olma ihtimaliniz hiç olmayabilir. Peki hızlıca bir düşün bakalım, sen tek başına yol almaya çalışan bir yengeç misin yoksa o yengeç sepetinin yengeç kovasının içerisinde sıkışıp kalmış bir yengeç misin?

Bu hikayedeki gibi insanların birbirine karşı uyguladıkları psikolojik şiddet derecesindeki davranışlara “Yengeç Sepeti Sendromu” denir. Bazı insanlar, bencilce davranarak hırslarını ön plana alarak başarmanın yolunun başkalarını geride tutmak olduğunu düşünürler.

Sendrom, aynı ortamda bulunan insanların birbirlerinin başarılarını çekememesi olarak özetlenebilir. Ortamdaki biri bir şeye sahip olacakken diğerleri onun başarısına engel olmaya ve o kişiyi geriye çekmeye çalışırlar.

Bir kovaya konulan yengeçler, üstü açık olan kovadan kolayca kaçabilecekken oldukları yerden kıpırdayamazlar. Çünkü eğer içlerinden biri kovadan çıkmaya çalışırsa, sürüdeki diğer yengeçler onu mutlaka kovanın içine çeker. Bu sendrom da adını doğada sıklıkla karşılaşılan bu fenomenden alıyor.

Yengeçler sürü halindeyken zaten bulundukları kovadan kaçamayacakları için kovanın üstü hiçbir zaman kapatılmıyor. Oldukça düşündürücü, değil mi? İşte, benzer bir davranış şekline biz insanlar da sahibiz!

'Sürüde' yer alan diğer kişilerin başarısını çekememe durumu; kıskançlık, haset, nefret, küçümseme, rekabet ya da komplo içerikli düşüncelerle açıklanabiliyor. Bu tür davranışlara özellikle iş hayatında sıklıkla rastlandığı da malum!